Ασκήσεις αποκατάστασης για την οσφυαλγία
Γράφει ο Χρυσοβαλάντης Σασσάνης PT,OMT,MAppSc, Φυσικοθεραπευτής, Συνεργάτης BackCare
Η οσφυαλγία αποτελεί μια πολύ συχνή πάθηση που παραδοσιακά αντιμετωπιζόταν με τις κλασικές ασκήσεις ενδυνάμωσης των κοιλιακών και των ραχιαίων μυών του κορμού. Η συνεχής επιστημονική έρευνα και η προσπάθεια ανάπτυξης όλο και πιο αποτελεσματικών προγραμμάτων άσκησης, ωστόσο, έφεραν στο φως νέα δεδομένα, τα οποία ανέτρεψαν τον παλαιό τρόπο σκέψης. Ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος αποκατάστασης της οσφυαλγίας σήμερα θεωρείται το “Clinical Pilates”. Για την καλύτερη κατανόηση της φιλοσοφίας αυτής της μορφής άσκησης παραθέτουμε παρακάτω ορισμένα στοιχεία ανατομίας και κινησιολογίας της σπονδυλικής στήλης.
“Ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος αποκατάστασης της οσφυαλγίας με ασκήσεις δεν θεωρείται πλέον η ενδυνάμωση των κοιλιακών και των ραχιαίων αλλά το Clinical Pilates”.
Η σπονδυλική μας στήλη, κοιτάζοντάς την από το πλάι, δεν είναι ευθεία αλλά παρουσιάζει τέσσερα ελαφρά κυρτώματα, το αυχενικό, το θωρακικό, το οσφυϊκό και το ιεροκοκκυγικό.
Τα κυρτώματα αυτά επιτρέπουν την καλύτερη δυνατή απορρόφηση των φορτίων που ασκούνται στη σπονδυλική στήλη, ώστε να μην επέρχεται τραυματισμός. Για τη διατήρηση αυτής της ευθυγράμμισης απαιτείται η υποστήριξη των κυρτωμάτων από τους μύες της κάθε περιοχής, πράγμα κουραστικό αν δεν έχουμε αρκετή δύναμη, ή είμαστε υποχρεωμένοι να παραμένουμε στάσιμοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα (για παράδειγμα δουλεύοντας μπροστά σε υπολογιστή). Το αποτέλεσμα είναι να ξεφεύγουμε από τη σωστή ευθυγράμμιση και στην περίπτωση της οσφύος να υιοθετούμε είτε ακραία θέση λόρδωσης, είτε να εξαλείφουμε τη λόρδωση. Οι θέσεις αυτές είναι ξεκούραστες γιατί στηριζόμαστε στους λεγόμενους “παθητικούς σταθεροποιούς μας” (οστά, συνδέσμους, θύλακες των αρθρώσεων) και πολύ λιγότερο στους μύες μας. Με αυτό τον τρόπο όμως φορτίζουμε υπέρμετρα τον σκελετό μας, οδηγώντας σε μικροτραυματισμούς που συσσωρεύονται με το πέρασμα του χρόνου και τελικά οδηγούν στην εκδήλωση ενός μεγάλου τραυματισμού.
“Ένα βασικό στοιχείο στην αποκατάσταση της οσφυαλγίας είναι η σωστή ευθυγράμμιση της οσφυϊκής μοίρας. Αν ο ασθενής μέσα από τη διαδικασία των ασκήσεων μάθει να διατηρεί τη σπονδυλική του στήλη σε σωστή θέση, τότε θα του είναι πιο εύκολο να υιοθετήσει αυτή τη σωστή στάση και στις καθημερινές του δραστηριότητες”
Όσον αφορά στους μύες της οσφυοπυελικής περιοχής, αυτοί μπορούν να διαχωριστούν στους μεγάλους-επιφανειακούς μύες και στους μικρότερους που βρίσκονται βαθύτερα στα κοιλιακά τοιχώματα. Ενώ οι κλασικές ασκήσεις των κοιλιακών γυμνάζουν τους μεγάλους μυς, η επιστημονική έρευνα αποδεικνύει πως το σημαντικότερο ρόλο στη σταθεροποίηση της οσφυϊκής μοίρας επιτελούν οι εν τω βάθει μύες. Σπουδαιότερος δε φαίνεται πως είναι ένας μυς που ονομάζεται εγκάρσιος κοιλιακός. Η διάταξη των ινών του μοιάζει με ζώνη και όταν συσπάται σφίγγει τη μέση μας, όπως ακριβώς οι ζώνες που χρησιμοποιούνται για την οσφυαλγία. Για την ενεργοποίηση του εγκαρσίου κοιλιακού, όπως θα δούμε παρακάτω θα πρέπει να συσπάσουμε τους μύες του πυελικού εδάφους, τους μύες δηλαδή που έχουμε στην περιγεννητική μας περιοχή.
“Οι ασκήσεις αποκατάστασης στην οσφυαλγία θα πρέπει κατά κύριο λόγο να στοχεύουν στην ενεργοποίηση του εγκαρσίου κοιλιακού. Ο ρόλος των υπόλοιπων κοιλιακών μυών είναι επικουρικός στη σταθεροποίηση της οσφυοπυελικής περιοχής.”
Ανάλογα με τη φάση του προβλήματος επιλέξτε τις κατάλληλες ασκήσεις:
Έχοντας ολοκληρώσει την παρουσίαση του προγράμματος κινησιοθεραπείας, ελπίζουμε να είναι ευκολότερο πλέον για τον ασθενή να κατανοήσει τη φιλοσοφία της αποκατάστασης μέσω του “clinical pilates”. Τα τρία βασικά σημεία στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθούμε είναι τα εξής:
Πρώτο: Αν δε διατηρούμε τη σωστή ευθυγράμμιση στη μέση μας, οι δομές της σπονδυλικής στήλης φορτίζονται υπέρμετρα και προοδευτικά οδηγούμαστε σε τραυματισμό.
Δεύτερο: Οι μύες του πυελικού εδάφους και ο εγκάρσιος κοιλιακός παίζουν το σπουδαιότερο ρόλο στη σταθεροποίηση της οσφύος. Γι αυτό το λόγο θα πρέπει να τους ενεργοποιούμε όχι μόνο κατά τη διάρκεια των ασκήσεων, αλλά όσο συχνότερα μπορούμε κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των καθημερινών μας δραστηριοτήτων.
Τρίτο: Το νευρικό μας σύστημα μέσα από τη διαδικασία της επανάληψης, έχει την εκπληκτική δυνατότητα να μαθαίνει νέες δεξιότητες και να τις εκτελεί αυτοματοποιημένα. Για παράδειγμα, μαθαίνοντας να οδηγούμε ή να γράφουμε σε γραφομηχανή θα πρέπει αρχικά να σκεφτόμαστε συνεχώς το τι κάνουμε. Αργότερα όμως, μέσα από την επανάληψη μπορούμε να εκτελέσουμε αυτές τις δεξιότητες αυτοματοποιημένα, δίχως σκέψη. Η ίδια διαδικασία ισχύει και με τη διατήρηση της στάσης μας. Αν συνεχώς προσπαθούμε να διατηρούμε τη σωστή στάση και να έχουμε το πυελικό έδαφος ενεργοποιημένο, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα (περίπου τρεις μήνες) αυτό θα αρχίσει πλέον να συμβαίνει αυτόματα δίχως ιδιαίτερη προσπάθεια. Αν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, οι πιθανότητες να υπάρξουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια οσφυαλγίας μειώνονται σημαντικά.
Κλείνοντας, καλό θα ήταν να τονιστεί πως το παραπάνω πρόγραμμα ασκήσεων είναι ένα ενδεικτικό πρόγραμμα κινησιοθεραπείας και δεν αποτελεί πανάκεια.
“Ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός και τα προγράμματα αποκατάστασης θα πρέπει να είναι εξατομικευμένα και προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες ανάγκες του.”
Κάθε τμήμα του σώματος μας, επίσης, δεν είναι ανεξάρτητο από τα υπόλοιπα, αποτελεί απλά έναν κρίκο σε μια κινητική αλυσίδα. Γι αυτό το λόγο πολλοί παράγοντες μπορούν να συντελέσουν αρνητικά και να οδηγήσουν στην ανάπτυξη οσφυαλγίας. Για παράδειγμα, μια υπερβολική κύφωση στον θώρακα ή μια ανισοσκελία μπορούν να αλλάξουν δραματικά το τρόπο φόρτισης στη μέση.
“Ο θεράπων ιατρός είναι αυτός που θα πρέπει να αξιολογεί την κατάσταση του κάθε ασθενούς, να διαγιγνώσκει τα προβλήματα που υπάρχουν και να κατευθύνει το πλάνο της αποκατάστασης.”
Latest Page Update: 15/01/2016 - 23:01:27