Gel μεσοσπονδύλιου δίσκου
Γράφει ο Γιάννης Καρνέζης FRCS(Orth), Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής Back Care
Gel (Τζελ) μεσοσπονδυλίου δίσκου
Περιληπτικά, η μέθοδος αυτή (που μερικές φορές αναφέρεται και ως δισκεκτομή με gel ή δισκοπλαστική με gel) είναι ουσιαστικά η έγχυση (με ένεση) μικρής ποσότητας (λιγότερο από 1 κυβικό εκατοστό) ενός ειδικού gel στον πυρήνα του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Το βασικό συστατικό του gel είναι η καθαρή αιθανόλη (96%) που, όταν βρεθεί στο χώρο του αλλοιωμένου πυρήνα του δίσκου, προκαλεί συρίκνωση του με συνέπεια να μειώνεται ο συνολικός όγκος του υλικού του πυρήνα και να περιορίζεται η πίεση στον δακτύλιο (σε περιπτώσεις ρήξεων του ινώδους δακτυλίου ή προβολής του δίσκου) ή ακόμα και η πίεση που ασκείται σε νευρικές ρίζες (σε περιπτώσεις δισκοκήλης).
Διαβάστε παρακάτω:
Διαδικασία ένεσης με gel
Ποιός είναι ο μηχανισμός δράσης της ένεσης με gel
Ανατομία του μεσοσπονδύλιου δίσκου και νόσος του μεσοσπονδύλιου δίσκου
Η γνώμη του ειδικού
Συχνές Ερωτήσεις
Κάντε κλικ σε κάθε ερώτηση για να διαβάσετε τις απαντήσεις
1. Σε ποιές περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει και σε ποιές όχι;
Σύμφωνα με την έως τώρα κλινική εμπειρία το gel του μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να βοηθήσει σε περιπτώσεις επίμονης οσφυαλγίας (πόνος στη μέση) που προκαλείται από νόσο του μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκογενής οσφυαλγία), ιδιαίτερα όταν στην μαγνητική τομογραφία υπάρχει εικόνα ρήξης του ινώδους δακτυλίου του μεσοσπονδυλίου δίσκου (annular tear) καθώς και σε κάποιες περιπτώσεις ισχιαλγίας (πόνος στο πόδι) από σχετικά μικρού μεγέθους δισκοκήλη. Διαβάστε παρακάτω τι ακριβώς προκαλεί την οσφυαλγία και τι συμβαίνει στον δίσκο. Προσοχή, δεν συνιστάται η θεραπεία με gel του μεσοσπονδυλίου δίσκου όταν υπάρχει μεγάλο ελεύθερο κομμάτι κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου καθώς και σε περιπτώσεις νευρολογικού προβλήματος (μυική αδυναμία) από σοβαρή πίεση νεύρου. Στις περιιπτώσεις αυτές η λύση είναι η κλασσική χειρουγική θεραπεία με Μικροδισκεκτομή ή με Σπονδυλοδεσία ανάλογα με το είδος του προβλήματος. Φυσικά, μόνο ο εξειδικευμένος στις παθήσεις σπονδυλικής στήλης γιατρός μπορεί να συμβουλεύσει εάν η θεραπεία με ένεση gel του μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι η καταλληλότερη αντιμετώπιση σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση ασθενούς.
2. Ποιά είναι τα αποτελέσματα της μεθόδου;
Έχει παρατηρηθεί ανακούφιση του πόνου μετά από θεραπεία με gel μεσοσπονδυλίου δίσκου σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων, που μπορεί να φθάνει και το 80% των περιπτώσεων. Άμεση ανακούφιση παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις μετά την έγχυση του gel, ενώ όποιες ενοχλήσεις εξακολουθήσουν να υφίστανται μετά την ένεση αναμένεται να υποχωρήσουν σταδιακά μέσα σε περίοδο 6 εβδομάδων. Το αποτέλεσμα της ένεσης με gel μπορεί να ενισχυθεί για καλύτερα και πιό άμεσα αποτελέσματα με ταυτόχρονη ένεση αντιφλεγμονώδους φαρμάκου.
3. Υπάρχουν κίνδυνοι από τη θεραπεία με το gel;
Δεν έχουν παρατηρηθεί επιπλοκές από την ένεση gel του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Αξίζει να σημειωθεί, πως από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του ειδικού gel είναι ότι κανένα από τα συστατικά του δεν είναι τοξικό. Από όσες δοκιμές και πειράματα έχουν πραγματοποιηθεί, δεν προέκυψε κίνδυνος, ακόμα και αν το gel περάσει μέσα στο νωτιαίο σωλήνα και έρθει σε επαφή με τις μήνιγγες ή τα νεύρα.
4. Τι είδους αναισθησία χρησιμοποιείται για αυτόν τον τύπο επέμβασης;
Χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία στο δέρμα και τα μαλακά μόρια της περιοχής της ένεσης. Ο ασθενής διατηρεί πλήρως τις αισθήσεις και η όλη διαδικασία είναι ανώδυνη.
5. Πόσο χρόνο θα πρέπει να μείνω στο νοσοκομείο;
Δεν χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο. Η επιστροφή στο σπίτι γίνεται την ίδια μέρα, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.
6. Πότε μπορώ να περιμένω αποτελέσματα μετά την ένεση;
Τα πρώτα αποτελέσματα από τη δράση του gel μπορεί να αρχίσουν να φαίνονται ακόμα και μέσα στις πρώτες ώρες από την έγχυση. Ωστόσο περαιτέρω βελτίωση των συμπτωμάτων αναμένεται μέσα στις πρώτες 3-4 ημέρες μετά την ένεση και για διάστημα 3 έως 6 εβδομάδων.
Οσφυαλγία
Με τον όρο οσφυαλγία ενοούμε τον πόνο χαμηλά στην μέση, μια συχνή πάθηση καθώς πάνω από τους μισούς ενήλικες θα παρουσιάσουν αυτό το πρόβλημα σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Αν και οσφυαλγία μπορεί να προκληθεί από διαφορετικά αίτια πάρα πολλές περιπτώσεις οσφυαλγίας, σε νεότερα κυρίως άτομα, οφείλονται σε φθορά του μεσοσπονδύλιου δίσκου (νόσος μεσοσπονδυλίου δίσκου ή δισκογενής οσφυαλγία). Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να υπάρχουν σοβαρές ενοχλήσεις ακόμη και για αρκετά χρόνια με αποτέλεσμα η εργασία, οι αθλητικές δραστηριότητες και η διασκέδαση να γίνονται δύσκολες ή και πολλές φορές αδύνατες. Αν και για κάποιες (λιγότερες) περιπτώσεις υπάρχει αποτελεσματική και ασφαλής χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος στις περισσότερες περιπτώσεις δισκογενούς οσφυαλγίας σημαντική ανακούφιση δίνει η εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία. Ωστόσο σε σημαντικό αριθμό περιπτώσεων η φυσικοθεραπεία (ή άλλες μη-χειρουργικές μέθοδοι) δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι ασθενείς μπορεί να βρεθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτός δραστηριότητας, με συχνά επεισόδια οσφυαλγίας και σημαντική ψυχολογική επιβάρυνση. Η συνεχής εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας μας έχει δώσει μια νέα ελάχιστα επεμβατική δυνατότητα αντιμετώπισης, χωρίς χειρουργείο, της οσφυαλγίας που προκαλείται από φθορά του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Για να κατανοήσουμε όμως καλύτερα αυτήν τη νέα μέθοδο ας δούμε πριν κάποια στοιχεία για τον μεσοσπονδύλιο δίσκο και την πάθηση του που προκαλεί οσφυαλγία.
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος
Η σπονδυλική μας στήλη είναι ουσιαστικά μια στήλη από οστά (σπόνδυλοι) που στηρίζονται το ένα πάνω στο άλλο. Οι σπόνδυλοι διατηρούνται στην θέση τους με συνδέσμους, αρθρώσεις και μύες. Μεταξύ των σπονδύλων βρίσκονται ελαστικά στοιχεία (μεσοσπονδύλιοι δίσκοι) που επιτρέπουν την κίνηση των σπονδύλων μεταξύ τους αλλά και την απορρόφηση των φορτίων και κραδασμών κατά τις φορτίσεις της καθημερινής ζωής.
Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από έναν εξωτερικό ινώδη δακτύλιο (κυρίως από κολλαγόνο) και από τον εσωτερικό πηκτοειδή πυρήνα (φυσιολογικά ένα είδος βιολογικού τζέλ στο κέντρο του δίσκου).
Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από έναν εξωτερικό ινώδη δακτύλιο (κυρίως από κολλαγόνο) και από τον εσωτερικό πηκτοειδή πυρήνα (φυσιολογικά ένα είδος βιολογικού τζέλ στο κέντρο του δίσκου).
Η νόσος του μεσοσπονδυλίου δίσκου
Όταν πάσχει ο μεσοσπονδύλιος δίσκος δύο γεγονότα συμβαίνουν: Πρώτον, αλλοιώνεται η χημική σύσταση του πηκτοειδούς πυρήνα ο οποίος αφυδατώνεται, σκληραίνει”και χάνει σημαντικό μέρος του όγκου του. Δεύτερον, διαταράσσεται η κατασκευή του ινώδους δακτυλίου με συνέπεια να αλλάζει η δομή των ινών τού κολλαγόνου που τον αποτελούν και ο δακτύλιος συχνά να παρουσιάζει μικροσκοπικές ή μεγαλύτες ρωγμές που ονομάζονται ρήξεις ινώδους δακτυλίου (annular tears).
Πολλές φορές τα πιό πάνω έχουν σαν αποτέλεσμα να μετακινείται μέρος του πηκτοειδούς πυρήνα μέσω των ρωγμών του ινώδους δακτυλίου. Αυτό ονομάζεται προβολή μεσοσπονδυλίου δίσκου ή, σε πιό προχωρημένες περιπτώσεις, κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοκήλη). Στα σημεία αυτών των αλλοιώσεων αναπτύσσεται τοπική φλεγμονή που προκαλεί τον πόνο της οσφυαλγίας.
Πολλές φορές τα πιό πάνω έχουν σαν αποτέλεσμα να μετακινείται μέρος του πηκτοειδούς πυρήνα μέσω των ρωγμών του ινώδους δακτυλίου. Αυτό ονομάζεται προβολή μεσοσπονδυλίου δίσκου ή, σε πιό προχωρημένες περιπτώσεις, κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοκήλη). Στα σημεία αυτών των αλλοιώσεων αναπτύσσεται τοπική φλεγμονή που προκαλεί τον πόνο της οσφυαλγίας.
Διαδικασία ένεσης gel
Η έγχυση του gel μεσοσπονδυλίου δίσκου πρέπει να εφαρμόζεται σε κέντρα όπου υπάρχει η σχετική εμπειρία στις ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες της σπονδυλικής στήλης και πάντα από εξειδικευμένο χειρουργό. Η ένεση γίνεται χρησιμοποιώντας λεπτή βελόνα με απλή τοπική αναισθησία κάτω από πλήρη ασηψία.
Η ποσότητα του φαρμάκου που εγχύεται είναι πολύ μικρή (από 0,5 έως 0,8 του κυβικού εκατοστού ανά μεσοσπονδύλιο δίσκο). Κατά την διάρκεια της όλης διαδικασίας (που διαρκεί λίγα λεπτά) απαιτείται ακτινολογικός έλεγχος ώστε ο γιατρός να κατευθύνει την λεπτή βελόνα με ακρίβεια στο σημείο της έγχυσης (πυρήνας του μεσοσπονδυλίου δίσκου). Επιπλέον, το gel είναι ακτινο-σκιερό (“radio-opaque“), δηλαδή έχει την ιδιότητα να φαίνεται καθαρά στην ακτινολογική εικόνα κατά τη διάρκεια της έγχυσης.
Αυτό είναι σημαντικό γιατί επιτρέπει στον γιατρό να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την ακριβή περιοχή του δίσκου που βρίσκεται το φάρμακο. Ο ασθενής κινητοποιείται άμεσα, χωρίς περιορισμούς, μετά το πέρας της διαδικασίας έγχυσης.
Η ποσότητα του φαρμάκου που εγχύεται είναι πολύ μικρή (από 0,5 έως 0,8 του κυβικού εκατοστού ανά μεσοσπονδύλιο δίσκο). Κατά την διάρκεια της όλης διαδικασίας (που διαρκεί λίγα λεπτά) απαιτείται ακτινολογικός έλεγχος ώστε ο γιατρός να κατευθύνει την λεπτή βελόνα με ακρίβεια στο σημείο της έγχυσης (πυρήνας του μεσοσπονδυλίου δίσκου). Επιπλέον, το gel είναι ακτινο-σκιερό (“radio-opaque“), δηλαδή έχει την ιδιότητα να φαίνεται καθαρά στην ακτινολογική εικόνα κατά τη διάρκεια της έγχυσης.
Αυτό είναι σημαντικό γιατί επιτρέπει στον γιατρό να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την ακριβή περιοχή του δίσκου που βρίσκεται το φάρμακο. Ο ασθενής κινητοποιείται άμεσα, χωρίς περιορισμούς, μετά το πέρας της διαδικασίας έγχυσης.
Μηχανισμός δράσης
Το ενέσιμο φάρμακο είναι σε μορφή gel έτσι ώστε να συγκρατούνται τα συστατικά του και να μην διαχυθούν εκτός του δίσκου. Έτσι δρα τοπικά ώστε να συρρικνώσει το υλικό του πυρήνα. Καθώς το ενέσιμο υλικό είναι υδρόφιλο η συρίκνωση αυτή πραγματοποιείται με την απορρόφηση νερού από το περιφερικό προς το εσωτερικό (κεντρικό) μέρος του δίσκου μειώνοντας την πίεση στον δακτύλιο ή ακόμα και την πίεση που ασκείται σε νευρικές ρίζες με συνέπεια την ανακούφιση από τον πόνο.
Ένας επιπλέον μηχανισμός που θεωρείται ότι συμβάλλει στην ανακούφιση από τον πόνο είναι η στεγανοποίηση’του δίσκου με συνέπεια τα χημικά μόρια της φλεγμονής που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή να περιορίζονται στο κέντρο του δίσκου, μακριά από τις επώδυνες περιοχές (ρήξη του ινώδους δακτυλίου, νευρικές ρίζες).
Ένας επιπλέον μηχανισμός που θεωρείται ότι συμβάλλει στην ανακούφιση από τον πόνο είναι η στεγανοποίηση’του δίσκου με συνέπεια τα χημικά μόρια της φλεγμονής που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή να περιορίζονται στο κέντρο του δίσκου, μακριά από τις επώδυνες περιοχές (ρήξη του ινώδους δακτυλίου, νευρικές ρίζες).
Δρ. Ιωάννης Καρνέζης
“Η θεραπεία με έγχυση gel στον μεσοσπονδύλιο δίσκο είναι η νεώτερη από τις ελάχιστα επεμβατικές (‘αναίμακτες’) μεθόδους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από παθήσεις του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Είναι πολύ πιθανό ότι η μέθοδος αυτή θα εξελιχθεί σε πολύτιμο εργαλείο ανακούφισης για συγκεκριμένες περιπτώσεις χρόνιου πόνου από την σπονδυλική στήλη.
Από την έως τώρα εμπειρία μου μπορώ να προβλέψω σαν τέτοιες περιπτώσεις τον πόνο στη μέση (οσφυαλγία) που οφείλεται σε ρήξη του ινώδους δακτυλίου του μεσοσπονδυλίου δίσκου καθώς και κάποιες περιπτώσεις επίμονης ισχιαλγίας όταν υπάρχει σχετικά μικρή δισκοκήλη. Χρειάζεται όμως εδώ να διευκρινίσω ότι σε καμία περίπτωση η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να αποτελεί ‘πανάκεια’. Για παράδειγμα, στην πλειοψηφία των προβλημάτων ισχιαλγίας που οφείλεται σε σημαντικού βαθμού δισκοκήλη δεν υπάρχει ιδιαίτερη πιθανότητα ανακούφισης ή θεραπείας με το gel ούτε με άλλη επέμβαση πλην της μικροδισκεκτομής (η οποία είναι ούτως ή άλλως μία αποδεδειγμένης επιστημονικά αποτελεσματικότητας ελάχιστα επεμβατική μορφή θεραπείας). Αντίστοιχα, σε κάποιες περιπτώσεις σοβαρής οσφυαλγίας με σημαντικού βαθμού ‘φθορά’ του μεσοσπονδυλίου δίσκου η επιτυχής λύση είναι και θα παραμείνει η κλασική χειρουργική θεραπεία”.
Latest Page Update: 25/04/2016 - 02:04:38