Εφηβική Σκολίωση
Ιδιοπαθής; Οταν δεν γνωρίζουμε την ακριβή αιτία που δημιούργησε την σκολίωση σε ένα υγιές άτομο, τότε η σκολίωση λέγεται ιδιοπαθής. Αυτός ο τύπος σκολίωσης είναι το αποτέλεσμα της μη φυσιολογικής στροφής των σπονδύλων. Η σκολίωση μπορεί να αφορά το άνω μέρος της σπονδυλικής στήλης (θωρακική σκολίωση) το μέσο (θωρακο οσφυική σκολίωση) ή το κατώτερο τμήμα (οσφυική σκολίωση). Ο αυχένας πολύ σπάνια εμφανίζει σκολίωση και ποτέ ιδιοπαθή.
Είναι ο πιο συχνός τύπος σκολίωσης.
Εμφανίζεται: Μεταξύ της έναρξης της εφηβείας και της ηλικίας των 18 ετών σε υγιή κορίτσια ή αγόρια. Δεν γνωρίζουμε γιατί, αλλά στα κορίτσια εμφανίζονται πολύ συχνότερα μεγαλύτερες και επιδεινούμενες σκολιωτικές καμπύλες από ότι στα αγόρια. Στα αγόρια είναι πιο πιθανό η καμπύλες να επιδεινωθούν κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων της εφηβείας για όσο διάστημα διαρκεί η σκελετική ανάπτυξη.

Αιτίες της ιδιοπαθούς εφηβικής σκολίωσης: Φαίνεται να υπάρχει κάποια κληρονομικότητα αλλά όχι απαραίτητα. Πάντως η πιθανότητα εμφάνισης της σκολίωσης είναι μεγαλύτερη σε οικογένειες με ιστορικό σκολίωσης. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε οικογένεις που δεν έχουν κανένα ιστορικό. Οι σύγχρονες έρευνες προσπαθούν να βρουν συσχετισμό της σκολίωσης με συγκεκριμένο γονίδιο.
Σημεία και συμπτώματα ιδιοπαθούς εφηβικής σκολίωσης
Η ιδιοπαθής εφηβική σκολίωση είναι μια ανώδυνη (χωρίς πόνο) παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης. Η σκολιωτική καμπύλη της σπονδυλικής στήλης ΔΕΝ προκαλεί πόνο. Αν υπάρχει πόνος πρέπει οπωσδήποτε να διερευνηθεί περαιτέρω και δεν πρέπει να αποδίδεται στην σκολίωση. Το πιο συχνό σωματικό σημείο της σκολίωσης στους εφήβους είναι η προβολή των πλευρών προς την μια πλευρά κάτι που φαίνεται περισσότερο όταν ο έφηβος είναι σκυμμένος προς τα εμπρός. Οι πλευρές δηλαδή στην μια πλευρά της πλάτης φαίνονται να βρίσκονται πιο ψηλά σε σύγκριση με τις πλευρές της άλλης μεριάς.
Αλλα σημεία μπορεί να είναι η προβολή της μιας πλευράς της ωμοπλάτης πιο ψηλά από την άλλη. Με προσεκτική παρατήρηση του εφήβου σε όρθια θέση μπορεί να φαίνεται ο ένας ώμος πιο ψηλά από τον άλλο. Ακόμα το ένα ισχίο μπορεί να φαίνεται πιο ψηλά από το άλλο δίνοντας την εντύπωση ότι το ένα πόδι είναι πιο μακρύ από το άλλο. Επίσης μπορεί τα ρούχα να φαίνεται ότι δεν «πέφτουν» σωστά στο σώμα.
Για τους εφήβους που έχουν σκολίωση η περίοδος που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σημαντικής επιδείνωσης είναι η περίοδος της γρήγορης ανάπτυξής τους.
Σε αυτή την περίοδο η καμπύλη της σκολίωσης μπορεί να επιδεινώνεται κατά 1 έως 2 μοίρες κάθε μήνα. Για τα κορίτσια αυτό μπορεί να είναι γύρω στις ηλικίες των 11 έως 14 ετών και συνήθως συνεχίζεται για 18 περίπου μήνες μετά την αρχή της εμμήνου ρήσεως. Για τα αγόρια είναι μεταξύ των 13 έως 17 ετών.
Δεν είναι σπάνιες οι φορές που οι γονείς αναρρωτιούνται πώς η καμπύλη επιδεινώθηκε τόσο γρήγορα και αρκετοί αισθάνονται τύψεις γιατί δεν το πρόσεξαν νωρίτερα.
Η φύση της ιδιοπαθούς εφηβικής σκολίωσης είναι τέτοια που έχει πιθανότητες γρήγορης επιδείνωσης και οι γονείς δεν θα πρέπει να αισθάνονται τύψεις.
Η πιθανότητα επιδείνωσης εξαρτάται από το μέγεθος της καμπύλης σε σχέση με την υπολοιπόμενη ανάπτυξη του εφήβου. Για τους νεαρούς εφήβους που μεγαλώνουν ακόμα και έχουν σκολίωση μεγαλύτερη των 20 μοιρών υπάρχει 68% πιθανότητα η καμπύλη να επιδεινωθεί στα επόμενα χρόνια.
Αν η ανάπτυξη του εφήβου έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και η σκολίωση είναι περίπου 20 μοίρες υπάρχει μικρότερη πιθανότητα η καμπύλη να μεγαλώσει. Οι περισσότερες μικρές και μεσαίες σκολιώσεις σταματούν να επιδεινώνονται μόλις ολοκληρωθεί η σωματική ανάπτυξη.
Στην περίπτωση αυτή η καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης θα παραμείνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής ίδια με την εφηβική ηλικία.
Αν η σκολίωση είναι περισσότερο από 40-50 μοίρες κατά την εφηβεία είναι πιθανό να συνεχίσει να επιδεινώνεται κατά την ενήλικη ζωή αν και με πολύ αργότερους ρυθμούς.
Αντιμετώπιση εφηβικής σκολίωσης
Μικρού βαθμού και μετρίου βαθμού σκολίωση: 10 – 40 μοίρες.
Αυτές οι περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με απλή παρακολούθηση του εφήβου από ειδικό ορθοπαδικό. Για τους εφήβους που βρίσκονται ακόμα στη φάση της ανάπτυξης απαιτούνται ακτινογραφίες κάθε 4 μήνες έως ότου ολοκληρωθεί η ανάπτυξη.
Σκολίωση σοβαρού βαθμού: 45 μοίρες ή μεγαλύτερη. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα απαιτηθεί χειρουργική διόρθωση. Χωρίς χειρουργική επέμβαση, μια σοβαρού βαθμού σκολίωση στην εφηβική ηλικία συνήθως θα συνεχίσει να επιδεινώνεται στην ενήλικη ζωή.
“Θεραπείες” που έχει αποδειχτεί ότι ΔΕΝ επηρεάζουν την φυσική εξέλιξη της σκολίωσης:
- Κηδεμόνες οποιοδήποτε τύπου
- Φυσιοθεραπεία
- Πρόγραμμα ασκήσεων
- Χειροπρακτική
- Φάρμακα
- Μυική ηλεκτροδιέγερση
- Σακκίδια πλάτης
Η χρήση κηδεμόνων δεν θεραπεύει την σκολίωση. Οποιαδήποτε βελτίωση εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της χρήσης του κηδεμόνα είναι προσωρινή. Mετά το τέλος της εφαρμογής του κηδεμόνα η σκολίωση ή θα έχει επιδεινωθεί ή θα επανέλθει στην προ κηδεμόνα μορφή της. Είναι αυτονότητο ότι οι ακτινογραφίες που λαμβάνονται με τον κηδεμόνα δεν δείχνουν τον πραγματικό βαθμό της σκολίωσης την συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Χειρουργική αντιμετώπιση εφηβικής σκολίωσης
Η απόφαση για χειρουργική διόρθωση της σκολίωσης πρέπει πάντα να παίρνεται από τον έφηβο και τους γονείς του με τη συνεργασία του ειδικού ορθοπαιδικού χειρουργού.
Ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση (πότε χρειάζεται;)
Όταν η σκολίωση είναι μεγαλύτερη των 40-45 μοιρών σε έφηβο που δεν έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη ή μεγαλύτερη των 50 μοιρών αν έχει ολοκληρωθεί η ανάπυξη.
Όταν η σκολίωση είναι μεγάλου βαθμού και προκαλεί απώλεια της ισορροπίας της σπονδυλικής στήλης.
Όταν η σκολίωση συνδέεται με νευρολογικά συμπτώματα (όχι ιδιοπαθής).
Χειρουργική μέθοδος: Η οπίσθια προσπέλαση είναι η πιο συχνή χειρουργική μέθοδος. Ειδικά υλικά (οστικές βίδες τοποθετούνται στους σπονδύλους και συνδέονται μεταξύ τους με ειδικές ράβδους. Οι ράβδοι, με ειδικούς χειρισμούς από τον χειρουργό διορθώνουν την παραμόρφωση. Τέλος τοποθετείται οστικό μόσχευμα ώστε να “δέσει” η σπονδυλική στήλη στη νέα διορθωμένη της θέση.
Σε εξαιρετικά βαρειές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδιασμός πρόσθιας και οπίσθιας προσπέλασης. Και οι δύο προσπελάσεις πραγματοποιούνται την ίδια μέρα σαν μέρος της ίδιας επέμβασης. Συνήθως το πρόσθιο τμήμα της επέμβασης προηγείται και ακολουθεί το οπίσθιο.
Αποτελέσματα της Χειρουργικής Διόρθωσης της Σκολίωσης
Ο στόχος της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι
- Η αποφυγή της επιδείνωσης
- Η διόρθωση της αισθητικής παραμόρφωσης που έχει προκαλέσει η σκολίωση
Τα ποσοστά επιτυχίας μας στο Back Care είναι πολύ υψηλά. Οι έφηβοι και οι γονείς τους ήταν όλοι ευτυχείς με το αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.
Αποκατάσταση
Το χειρουργείο σκολίωσης είναι μια από τις σοβαρότερες χειρουργικές επεμβάσεις. Απαιτείται νοσηλεία περίπου 6 ημερών. Οι έφηβοι θα περπατήσουν αμέσως και μπορούν να επιστρέψουν στο σχολείο σε 3 εβδομάδες (συνιστάται να μην σηκώνουν βάρος μεγαλύτερο των 2-3 κιλών). Για τους πρώτους 6 μήνες δεν συνιστούμε φυσική άσκηση. Στο τέλος των 6 μηνών μπορούν να ξεκινήσουν ελαφρύ τρέξιμο και κολύμπι. Μετά από 9-12 μήνες οι έφηβοι μπορούν να αθλούνται κανονικά.
Αν δεν χειρουργηθώ;
Θωρακικές σκολιώσεις που παραμελούνται μπορεί να προκαλέσουν γενικότερα προβλήματα υγείας. Μια μεγάλη καμπύλη της σπονδυλικής στήλης καταλαμβάνει περισσότερο χώρο στο θώρακα με αποτέλεσμα πιθανά αναπνευστικά προβλήματα ακόμα και κατά τη διάρκεια ελαφρών δραστηριοτήτων. Μπορεί ακόμα να προκληθούν καρδιακά προβλήματα.
Μεγάλες καμπύλες στην οσφυική περιοχή μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη οστεοαρθρίτιδα, πόνους στη μέση, ανισορροπία της σπονδυλικής στήλης, και πίεση νεύρων της περιοχής της σπονδυλικής στήλης. Ο κυρίως κορμός του σώματος “κονταίνει” καθώς αυξάνεται η καμπύλη και οι πλευρές τείνουν να ακουμπήσουν στο οστό της λεκάνης.
Αισθητικά προβλήματα
Εκτός των λειτουργικών προβλημάτων υπάρχουν και εμφανή αισθητικά προβλήματα. Αν και κανείς δεν πρέπει να συνιστά την χειρουργική αντιμετώπιση για αισθητικούς λόγους μόνο, η σημαντική βελτίωση του περιγράμματος του κορμού που ακολουθεί την χειρουργική επέμβαση είναι πολύ ικανοποιητική για τους ασθενείς.